چگونگی پیشگیری و درمان طاعون
طاعون بیماری اندمیک بسیاری از کشورهاست که می تواند بالقوه اپیدمیک شود که گوسفند را هم مبتلا می کند. یک بیماری ویروسی و یک بیماری شدید با واگیری و انتشار سریع است که عمدتا گوسفند را هم مبتلا می کند که بیشتر مربوط به مبحث این مقاله است. این بیماری توسط برخی جوندگان وحشی مثل کک، موش صحرایی، خرگوش،گربه خانگی، موش، موش خرما، سنجاب زمینی و سنجای صخره ای منتقل می شود. مثلا وقتی ککی به طاعون آلوده میشود این بیماری به خصوص در معده وغدد پیازی تکثیر می شود وباعث انسداد نسبی یا کامل غده میشود، دراین صورت کک آلوده و گرسنه میشود و سپس میل زیادی به خونخواری دارد وچون میزبانش مرده میزبان جدید پیدا می کند مثل انسان یا موش. اگر موش در محیط نباشد میزبان زنده ای دیگر می رود و طاعون ایجاد میکند!
در گوسفند ترشحات چشم، بینی و دهان، مدفوع آبکی از علائم بروز بیماری طاعون می باشد. هنگام سرفه و عطسه ریزقطره های عفونی در هوا منتشر می شود. این ریزقطره ها توسط سایر دامها استنشاق می شود و منجر به آلودگی آنها می شود. هرچند تماس بین دامها مهمترین راه انتقال بیماری می باشد اما گمان می رود ترشحات و تراوشات عفونی آبشخورها،آخورها و بستر را آلوده ساخته آنها را به منبع آلودگی تبدیل می نماید ولی ویروس این بیماری برای مدت طولانی خارج از بدن میزبان زنده نمی ماند. در میادین دام که دامها از نقاط مختلف برای فروش آورده می شوند تماس نزدیک بین دامها خطر انتقال و انتشار بیماری را افزایش می دهد. در مراکز پرواربندی با سیستم متراکم نیز احتمال انتقال بیماری بیشتر است.
طاعون در گذشته درمان نداشت و این باعث ایجاد وضعیتی مرگبار میشد، معمولا بیماری پاندمیک بود (یعنی از یک نقطه شروع می شد، یک دور میزد و تمام می شد! ) و معمولا میلیونها انسان را از بین میبرد. آخرین پاندمی مربوط به سال 1915 میلادی است و چون آن موقع درمان نداشت موقعیت خاصی در نگاه به زندگی ایجاد میکرد. حتی رمانی هم در این موضوع نوشته شد.
از علایم بروز طاعون در گذشته کشته شدن موش ها در بندرگاهها بود. راه انتقال این بیماری اینگونه بود که کک پس از ایجاد دما و تب بالای میزبان و سپس مرگ میزبان، بدنش را ترک می کرد. وقتی موش ها مردند وکک ها میزبان خود را از دست می دادند و سپس به انسان حمله میکردند.
کنترل این بیماری در گوسفند با جابجایی دام (قرنطینه) و همچنین با استفاده از واکسیناسیون حلقه ای و ایمن سازی پیشگیرانه در جمعیتهای پرخطر و یا در موارد خاص معدوم سازی تمامی گله آلوده و پرداخت غرامت به دامداران می باشد. واکسیناسیون دامها با واکسن همولوگ به مدت سه سال، آن ها را در برابر این بیماری ایمن می کند. و برای گوسفند درمان خاصی برای طاعون وجود ندارد ولی جهت جلوگیری از عفونتهای ثانویه و تلفات از آنتی بیوتیک ها و استفاده از ویتامین AD3Eو داروهای ضد التهاب می تواند مفید باشد.